Bộ phim kể về nhân vật Vân - nữ chiến sĩ cách mạng kiên trung. Sau một thời gian dài gặp lại người em trai thất lạc trong chiến tranh, cô đau đớn phát hiện ra em mình - Phương lại là một sĩ quan quân đội Việt Nam Cộng hòa.
Phim khắc họa sâu sắc sự đối lập về tư tưởng giữa hai chị em Vân và Phương trong bối cảnh chiến tranh tàn khốc, nhiều gia đình có con thuộc hai phe đối lập. Những xung đột gia đình trở thành tấm gương phản chiếu cuộc đấu tranh tư tưởng của cả dân tộc. Khi mỗi con người phải đưa ra lựa chọn của riêng mình giữa danh dự, tình thân và lý tưởng.
![]() |
Cảnh quay nhân vật Vân bị địch tra tấn, đốt mười đầu ngón tay. (Ảnh: Đài Truyền hình Việt Nam cung cấp) |
Bộ phim đã giành giải Bông sen vàng tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ nhất năm 1970.
Đánh giá về bộ phim, nhà phê bình điện ảnh, Tiến sĩ Ngô Phương Lan, Chủ tịch Hiệp hội Xúc tiến phát triển Điện ảnh Việt Nam cho rằng: "Một trong những thành công của “Nổi gió” là khắc họa được hình tượng nhân vật nữ có tính biểu tượng - nhân vật Vân - một người phụ nữ vừa kiên trung, vừa mạnh mẽ nhưng cũng đầy xót thương, do cố Nghệ sĩ nhân dân Thụy Vân thủ vai".
![]() |
Nghệ sĩ Thu Hằng - vợ cố Nghệ sĩ Nhân dân Thế Anh chia sẻ về vai diễn để đời của chồng -Trung úy Phương. |
Không phải là con gái miền nam, sinh ra ở miền bắc, nhưng Nghệ sĩ nhân dân Thụy Vân đã hóa thân đầy thuyết phục vào vai người phụ nữ Bến Tre, khiến khán giả liên tưởng đến hình ảnh “Đội quân tóc dài” gắn liền với tên tuổi nữ tướng Nguyễn Thị Định.
Một trong những cảnh quay gây ám ảnh nhất là khi nhân vật Vân bị địch tra tấn bằng cách đốt mười đầu ngón tay. Chia sẻ về cảnh quay để đời này, Tiến sĩ Ngô Anh Đào - con gái của Nghệ sĩ nhân dân Thụy Vân cho biết: “Đây là cảnh quay đạo diễn Huy Thành yêu cầu chỉ thực hiện một lần duy nhất. Tay mẹ tôi được quấn băng, đắp thạch cao và đốt bên ngoài. Bên cạnh luôn có người cầm sẵn xô nước để sẵn sàng ứng cứu khi cần. Khi tôi hỏi mẹ có sợ không, mẹ chỉ đáp: Không. Trong khoảnh khắc đó, mẹ là chị Vân”.
Bộ phim "Nổi gió" được sản xuất vào những năm 1960, khi chiến tranh vô cùng khốc liệt. Mặc dù khắc họa cuộc chiến của bà con đồng bào miền nam, nhưng đoàn phim phải quay tại một bối cảnh khác là nông trường Quý Cao tại Hải Phòng - nơi tập trung đông đảo đồng bào miền nam tập kết ra bắc. Người dân ở đây đã đóng góp nhiều vật dụng để tạo nên bối cảnh phim.
Các diễn viên chính của bộ phim như cố Nghệ sĩ Nhân dân Thụy Vân, cố Nghệ sĩ Nhân dân Thế Anh (vai Trung úy Phương) cũng phải dành hàng tháng trời tới Quý Cao thực tế, để tập sống cuộc sống của người Bến Tre.
Nghệ sĩ Thu Hằng - vợ của Nghệ sĩ nhân dân Thế Anh cho biết, mặc dù ngày ấy phim vô cùng quý giá, nhưng đạo diễn Huy Thành vẫn sẵn sàng quay tới 400m phim rồi bỏ, vì chưa chọn được người vào vai Trung úy Phương ưng ý. Mãi tới khi gặp Nghệ sĩ Nhân dân Thế Anh, ông mới thực sự thấy hài lòng.
Nhân vật Trung úy Phương sau này đã trở thành vai diễn để đời, gắn liền với tên tuổi của cố Nghệ sĩ Nhân dân Thế Anh trong lòng nhiều thế hệ khán giả.