Tri thức dân gian về sâm Ngọc Linh Quảng Nam được đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Bộ trưởng Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng vừa ký Quyết định số 1355/QĐ-BVHTTDL (ngày 14/5/2025) về việc công bố Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Theo đó, Tri thức dân gian về sâm Ngọc Linh, huyện Nam Trà My, Quảng Nam được đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Bộ trưởng Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng yêu cầu Chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp, nơi có di sản văn hóa phi vật thể được đưa vào Danh mục tại Điều 1 quyết định này, trong phạm vi nhiệm vụ và quyền hạn của mình, thực hiện việc quản lý nhà nước theo quy định của pháp luật về di sản văn hóa.

Sâm Ngọc Linh trở thành cây hàng hóa chủ lực, góp phần xóa đói giảm nghèo, ổn định đời sống cho đồng bào các dân tộc tại huyện Nam Trà My, Quảng Nam.

Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Quảng Nam Nguyễn Thanh Hồng cho biết, Tri thức dân gian về khai thác, trồng và chế biến sâm Ngọc Linh ở huyện Nam Trà My (Quảng Nam) có địa điểm phân bố của di sản trên địa bàn huyện Nam Trà My.

Vùng trồng sâm Ngọc Linh ở các xã: Trà Linh, Trà Nam, Trà Cang, Trà Tập, Trà Dơn, Trà Leng, Trà Don và Trà Vinh; trong đó, tập trung nhiều ở xã Trà Linh, huyện Nam Trà My.

Chủ thể văn hóa là cộng đồng cư dân thuộc các xã: Trà Linh, Trà Cang, Trà Nam, Trà Dơn, Trà Tập, Trà Leng, Trà Don và Trà Mai trên địa bàn huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam, với 10 người đại diện.

Phó Thủ tướng Lê Thành Long (thứ 2 từ trái sang) xem khu vực giới thiệu sản phẩm sâm Ngọc Linh tại hội nghị triển khai Quyết định số 463/QĐ-TTg ngày 28/02/2025 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Đề án “Phát triển và hình thành trung tâm công nghiệp dược liệu tại tỉnh Quảng Nam với Sâm Ngọc Linh là cây chủ lực”.

Tin liên quan

Phát triển và hình thành trung tâm công nghiệp dược liệu tại tỉnh Quảng Nam với sâm Ngọc Linh là cây chủ lực

Nam Trà My là một huyện miền núi cao của tỉnh Quảng Nam, có vị trí địa lý vào khoảng 15⁰57' độ vĩ Bắc và 108⁰09' độ kinh đông, cách tỉnh lỵ Tam Kỳ gần 100km về hướng Tây Nam. Phía đông giáp huyện Sơn Tây (tỉnh Quảng Ngãi) và huyện Kon Plông (tỉnh Kon Tum); phía tây giáp huyện Phước Sơn; phía bắc giáp huyện Bắc Trà My; phía nam, Tây Nam và Đông Nam giáp các huyện: Đắk Glei, Tu Mơ Rông (tỉnh Kon Tum).

Huyện Nam Trà My có 10 đơn vị hành chính trực thuộc, gồm các xã: Trà Don, Trà Leng, Trà Vân, Trà Vinh, Trà Tập, Trà Dơn, Trà Nam, Trà Cang, Trà Mai, Trà Linh. Theo thống kê năm 2022, dân số toàn huyện 31.924 người, với 97% là dân tộc thiểu số, chủ yếu là đồng bào các dân tộc: Ca Dong, Xơ Đăng, Bhnoong, Cor và các dân tộc khác.

Sản phẩm sâm Ngọc Linh được giới thiệu, bày bán tại Phiên chợ sâm Ngọc Linh do Ủy ban nhân dân huyện Nam Trà My tổ chức.

Theo Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Quảng Nam Nguyễn Thanh Hồng, huyện Nam Trà My được mệnh danh là thủ phủ của sâm Ngọc Linh, một loài dược liệu đặc biệt quý hiếm, có giá trị đặc hữu, với những đặc tính riêng có mà các loài sâm khác trên thế giới không có được, là sản phẩm của Quốc gia, là “vàng xanh” của đất nước.

Bên cạnh điều kiện về khí hậu, thổ nhưỡng, độ cao, những tập quán, lễ nghi truyền thống, cùng với kinh nghiệm, tri thức dân gian trong việc khai thác, chuẩn bị giống, kỹ thuật trồng, chăm sóc và chế biến sâm Ngọc Linh đã được cộng đồng cư dân địa phương tích lũy qua thời gian và được gìn giữ, lưu truyền, phát triển góp phần bảo tồn nguồn gene quý và nhân bản, phát triển cây sâm Ngọc Linh.

Cây sâm Ngọc Linh đã được di thực ra 7 xã của huyện Nam Trà My, Quảng Nam.

Hiện nay, cây sâm đã được di thực ra 7 xã của huyện Nam Trà My, tạo điều kiện để người dân vươn lên thoát nghèo, ổn định cuộc sống, bảo lưu những phong tục, tập quán tốt đẹp của đồng bào gắn với trách nhiệm giữ gìn những cánh rừng nguyên sinh đầu nguồn quý giá của vùng rừng núi phía nam của xứ Quảng, góp phần giữ vững an ninh, trật tự xã hội của địa phương.

Những tri thức, kinh nghiệm, kỹ thuật trong việc nhân giống, trồng, chăm sóc, thu hoạch và chế biến sâm Ngọc Linh được người dân nơi đây lưu truyền và phổ biến rộng rãi trong cộng đồng để cộng đồng cư dân cùng phát triển khu vực trồng sâm tại địa phương và phát triển một sản phẩm đặc hữu riêng có của núi rừng nơi đây.

Huyện Nam Trà My vận động người dân trồng sâm dưới tán rừng nhằm gắn trồng sâm Ngọc Linh để tăng thu nhập, cải thiện đời sống với bảo vệ rừng.

“Những tri thức dân gian trong việc khai thác, trồng và chế biến sâm Ngọc Linh ở huyện Nam Trà My có vai trò rất quan trọng đối với đời sống của đồng bào các dân tộc thiểu số ở địa phương nói riêng, đối với tỉnh Quảng Nam và quốc gia nói chung. Đồng thời, đây là di sản gắn liền với cư dân miền núi, có sự gắn kết với cư dân giữa các vùng miền, qua đó thể hiện tinh thần đoàn kết dân tộc.

Do vậy, việc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa Tri thức dân gian về sâm Ngọc Linh vào Danh mục di sản văn hoá phi vật thể quốc gia sẽ là cơ sở để góp phần gìn giữ, tôn vinh và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể của địa phương, của dân tộc”, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Quảng Nam Nguyễn Thanh Hồng chia sẻ.