1Tâm điểm chú ý của dư luận cũng như giới quan sát quốc tế những ngày qua, không gì khác, là diễn biến càng lúc càng trở nên gay gắt của căng thẳng Israel – Iran, khi hai bên liên tục thực hiện những đợt không kích và phóng tên lửa trả đũa về phía nhau.
Đến ngày 17/6, viễn cảnh về một giải pháp ngoại giao nhằm hạ nhiệt căng thẳng lại càng mờ mịt, với việc lãnh đạo Nhóm các nước công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7, bao gồm Mỹ, Anh, Pháp, Đức, Italy, Canada, Nhật Bản) cùng đại diện Liên minh châu Âu (EU) tuyên bố tại Hội nghị cấp cao G7: “Iran là một trong những nguồn gây bất ổn khu vực. Chúng tôi đã nhất trí khẳng định rằng Iran không bao giờ được sở hữu vũ khí hạt nhân”, đồng thời ủng hộ quyền tự vệ của Israel.
Hiển nhiên, động thái này sẽ rất khó có thể được chấp nhận bởi Tehran, nhất là khi Israel tiếp tục mở rộng phạm vi oanh kích sang phần phía tây lãnh thổ Iran. Ngày 16/6, Đại sứ và Đại diện thường trực của Iran tại Liên hợp quốc – ông Amir Saeid Iravani – tuyên bố: Các cuộc không kích do Israel thực hiện nhằm vào lãnh thổ Iran là hành vi xâm lược trắng trợn, vi phạm Hiến chương Liên hợp quốc, có tính chất khủng bố, gây thương vong lớn cho thường dân, vượt qua mọi giới hạn đỏ và thể hiện sự coi thường luật pháp quốc tế. Do đó, Israel sẽ phải hoàn toàn chịu trách nhiệm.
2Hệ lụy rất dễ xảy đến trong tương lai gần từ xung đột quân sự Iran – Israel, bên cạnh những thiệt hại về người và của ở cả hai nước, là chuyện guồng máy kinh tế thế giới có thể tiếp tục phải chịu thêm những tổn thương trầm trọng. Ngay sau khi chiến sự bùng nổ ngày 13/6, giá dầu mỏ trên các thị trường quốc tế đã tăng phi mã lên tới 12%. Cụ thể, giá dầu thô Brent đã đạt mức 77,65 USD/thùng, và giá dầu thô ngọt nhẹ Texas (WTI) đạt 76,25 USD/thùng. Song song, giá vàng cũng tăng gần 3.425 USD/ounce, mức cao nhất trong 5 tháng qua.
Đến ngày 16/6, cho dù đã hạ nhiệt một chút, giá dầu Brent Biển Bắc ở thị trường châu Á vẫn ở mức 75,93 USD/ thùng, giá dầu thô WTI là 74,60 USD/thùng. Khả năng biến động dữ dội vẫn tiềm tàng, đặc biệt trong trường hợp Iran tiến hành phong tỏa eo biển huyết mạch Hormuz nối liền Vùng Vịnh với Ấn Độ Dương.
Trong khi đó, ngay trước thềm Hội nghị cấp cao giữa hai bên, EU từ chối một cuộc họp trù bị với phía Trung Quốc, trong bối cảnh căng thẳng giữa hai bên đã leo thang đáng kể, từ nửa cuối năm 2024.
3Tuy vậy, ngay trong nội bộ EU, sự chia rẽ cũng đang được bộc lộ rõ nét. Ngày 16/6, phát biểu sau cuộc họp của Hội đồng Năng lượng EU tại Luxembourg, Bộ trưởng Ngoại giao Hungary Péter Szijjártó cho rằng: Kế hoạch năng lượng mới của EU - do Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đề xuất - có "những điều kiện bất khả thi".
Ông Szijjártó nhấn mạnh: Việc áp dụng các biện pháp siết chặt nhập khẩu năng lượng từ Nga sẽ làm suy yếu an ninh năng lượng của Hungary, đồng thời cũng vi phạm nguyên tắc về quyền tự quyết chính sách năng lượng của các quốc gia thành viên EU. Hiện Hungary và Slovakia, hai nước không giáp biển, đã phủ quyết đề xuất nói trên, do lo ngại khó khăn trong việc tiếp cận nguồn năng lượng thay thế.
4Điểm sáng hy vọng hiếm hoi, là việc trong báo cáo thường niên công bố ngày 16/6, Chương trình Lương thực Thế giới (WFP) cùng Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Thế giới (FAO) ghi nhận: Một loạt quốc gia châu Phi, bao gồm: Lesotho, Malawi, Mozambique, Namibia, Zambia, Zimbabwe, Ethiopia, Kenya, Niger (và thêm Lebanon ở Trung Đông) được đưa ra khỏi danh sách điểm nóng đói nghèo (Hunger hotspots) quốc tế.
Theo FAO và WFP, điều kiện khí hậu ít khắc nghiệt hơn và tốt hơn cho mùa màng ở những khu vực này đã giúp giảm bớt áp lực về an ninh lương thực. Tuy nhiên, thành quả vẫn còn là rất mong manh và có thể bị đảo ngược bất kỳ lúc nào bởi các cuộc khủng hoảng khí hậu – môi trường. Và đó là chưa kể, tình hình ở những điểm nóng khác cũng vẫn vô cùng gay gắt.
