Ngày mới trên chiến khu xưa Lộc Lâm

1/Thinh không trưa yên tĩnh. Văng vẳng từ rừng xa tiếng hú dài gọi bạn của những người thợ sơn tràng và thỉnh thoảng, đôi chuyến xe tải chở nông lâm sản, vật liệu xây dựng đột ngột kéo theo một cái đuôi dài bụi đỏ phăng phăng ngược xuôi. Làm báo ở Tây Nguyên, không biết bao nhiêu lần đã đến rồi trở lại với những vùng đất từng là chiến khu xưa, dù xa xôi nhưng thắm thiết nghĩa tình, tôi luôn có cảm giác những miền quê ấy có nét gì đó na ná như nhau. Dù có chút xa xôi nhưng không thấy xa lạ.

Đến với Lộc Lâm, vùng chiến địa tranh chấp ác liệt một thời, cảm xúc của tôi trong chuyến đi này cũng vậy. Xã được phong Anh hùng LLVTND đợt đầu sau ngày nước nhà thống nhất, ngày 6/11/1978 và được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Chiến công hạng nhì vào năm 1992. Xứ Lộc Lâm từng là chốn thâm sơn này là quê hương nghìn đời, là không gian sinh tồn của đồng bào dân tộc Mạ. Ở nơi này, dưới những mái nhà sàn ấm áp có những người con của núi rừng bất khuất trước kẻ thù, chân chất, bao dung với đồng bào ruột thịt và một lòng trung trinh, nghĩa tình với Đảng, với Bác kính yêu.

2/Trưa lấp lóa nắng trên những vườn cây ăn trái, những nương chè, những rẫy cà-phê. Lộc Lâm hiện ra trước mắt như một vùng đất mà người nào lần đầu đặt chân đến đều có cảm giác là chặng cuối của một cuộc “chinh phục”. Thật ra, chính chúng tôi đã bị vùng đất và con người nơi đây cuốn hút. Từ đỉnh dốc ở con đường lên cao dần trên ngọn đồi đầu xã nhìn về thung lũng, những ngôi nhà nho nhỏ, xinh xinh níu tựa vào nhau bên sườn núi như một sự sắp đặt khéo léo. Mây trắng bồng bềnh trôi ngang núi. Rừng xa xanh thẫm một mầu. Các loài hoa lá đua nhau rực rỡ bên sườn núi và giữa thung lũng tràn ngập sắc nắng. Thấp thoáng bóng thổ cẩm hoa văn với những dáng vẻ khỏe mạnh, tràn đầy sức sống. Những chàng trai, cô gái người Mạ ngẫu nhiên gặp trên đường chỉ ngại ngần chốc lát rồi cởi mở dần khi tôi hỏi chuyện. Chúng tôi mạnh dạn bước qua từng cánh cửa nhà sàn và những câu chuyện cứ được chắp nối và nở dần ra.

Hồi ức cùng trở về và sống động hơn từ những câu chuyện giữa vùng đất Lộc Lâm. Từ năm 1945, dù chưa được giác ngộ cách mạng nhưng ở xứ Mạ này đã có thủ lĩnh K’Kíu đứng ra lãnh đạo nhân dân chống Pháp. Thanh niên trong các buôn làng đã có tới 60 người đi theo K’Kíu chống lại âm mưu chiếm phá buôn làng, lập tề điệp của giặc. Người dân Lộc Lâm còn nhớ mãi các ông K’Blưu, K’Bình, K’Biêng…, những người đi đầu của phong trào yêu nước tự phát này.

Giặc Mỹ xâm lược, Lộc Lâm bắt đầu cuộc chiến với kẻ thù mới bằng truyền thống đã được xây đắp. Lúc đầu, mọi người chỉ biết nghe lời các ông K’Blưu, K’Biêng mà chưa hiểu biết nhiều về cách mạng. Năm 1961, lần đầu tiên, cán bộ cách mạng về tới rừng sâu Lộc Lâm mang theo lời hiệu triệu của Đảng, tiếng gọi đoàn kết một lòng đánh đuổi quân xâm lược. Ông K’Chương, cựu cán bộ thời chống Mỹ, kể rằng: “Đảng về, cán bộ của Bác Hồ về, chúng tôi như gặp được ánh sáng của Yàng. Từ đó, chúng tôi tuyên truyền với nhân dân là chỉ nghe theo lời Đảng, lời Bác, quyết tâm xây dựng lực lượng, xây dựng căn cứ kháng chiến, dũng cảm chiến đấu bảo vệ làng buôn”.

Phó Chủ tịch UBND xã K’Giáp, một cán bộ trẻ, đưa cho chúng tôi xem bản thành tích của quân dân Lộc Lâm trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, những dòng tư liệu vô giá được viết bằng xương, bằng máu của một thời đã qua. Trong cuộc kháng chiến trường kỳ ấy, xã Lộc Lâm chỉ có trên 300 người dân nhưng đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của một căn cứ kháng chiến của tỉnh Lâm Đồng, một đầu mối trên tuyến hành lang Đông-Tây của chiến trường miền nam. Với vị trí quan trọng của mình, Lộc Lâm cũng trở thành một vùng tranh chấp, một chiến địa ác liệt. Quân và dân Lộc Lâm đã tham gia 93 trận đánh, diệt 370 tên địch, bắn rơi 6 máy bay. Có 80 người con dân tộc Mạ ở các buôn làng đã lên đường tham gia quân giải phóng và các cơ quan kháng chiến; người ở lại đóng góp 80 nghìn ngày công bố phòng bảo vệ căn cứ, vót hàng chục triệu cây chông; tham gia 70 nghìn ngày công tải đạn, lương thực phục vụ chiến đấu. Đã có 38 người con Lộc Lâm anh dũng ngã xuống hoặc gửi lại một phần máu xương cho Tổ quốc.

Giữa trưa, chúng tôi đứng dưới bóng mát của nhà tưởng niệm dõi mắt theo dòng tên của những người con Lộc Lâm đã anh dũng ngã xuống được khắc trên tấm bia đá mầu đen. Những đứa trẻ đến trường sớm cũng ê a lần theo những dòng tên ấy cùng với chúng tôi. Các em hồn nhiên và trong trẻo quá. Hồn nhiên và trong trẻo như chính mảnh đất đang dậy lên sức sống giữa bao bọc rừng già cổ thụ. Nhìn các em và làng buôn thanh bình hôm nay, thật khó ai có thể ngờ rằng, trên mảnh đất này đã phải trải qua những tháng ngày sục sôi bom đạn và biết bao hy sinh mất mát.

Bí thư Đảng ủy xã Bùi Văn Thức nói rằng, Lộc Lâm có chi bộ Đảng từ rất sớm. Năm 1961, xã đã có một chi bộ với 4 đảng viên, năm 1965 phát triển lên 14 đảng viên, năm 1967 đã có 23 đồng chí và đến ngày giải phóng thì giữa rừng già này đã có một đảng ủy với 5 chi bộ và 67 đảng viên. Còn nhiệm kỳ 2020-2025, toàn đảng bộ có 8 chi bộ với 108 đảng viên, chủ yếu là người dân tộc thiểu số. Họ tiếp nối truyền thống oai hùng của lớp người đi trước, tôi luyện qua bao gian nan thử thách, một lòng kiên dũng và trung thành với lý tưởng cao quý mà mình đã lựa chọn. Đảng bộ vùng sâu này được đánh giá là một tập thể đoàn kết, hạt nhân lãnh đạo, nhiệt tâm chăm lo cuộc sống cho 723 hộ dân với 2.662 nhân khẩu. Ở Lộc Lâm bây giờ không chỉ có người Mạ mà là nơi đồng bào nhiều dân tộc cùng tụ về sinh sống; trong đó có cả đồng bào Mường, Tày, Thái di cư từ phía bắc vào…

Mầu xanh trên mảnh đất chiến khu xưa Lộc Lâm.

3/Vùng đất chiến khu xưa Lộc Lâm mà tôi chứng kiến trong những ngày tháng Tư lịch sử này là hình ảnh sinh động của một vùng quê miền núi Tây Nguyên trong thời đổi mới. Đường sá vào các buôn làng phong quang, sạch đẹp và đầy hoa giấy đỏ, hoa bằng lăng tím. Trường học khang trang rợp bóng cây xanh. Trụ sở xã uy nghi. Nhà văn hóa cộng đồng rộng thoáng, đẹp đẽ. Bưu điện xã người vào ra nói cười vui vẻ. Nữ cựu Bí thư Đảng ủy xã Ka Phờm tham gia câu chuyện: “Thế hệ chúng tôi luôn tỏ lòng biết ơn những người đi trước, gắng hết sức mình để xây dựng Lộc Lâm xứng đáng với truyền thống Anh hùng đã được cha ông xây đắp từ trong những tháng ngày gian khổ chiến tranh”. Tình hình an ninh chính trị và diễn biến tư tưởng của bà con hiện nay? Bí thư Đảng ủy đương nhiệm Bùi Văn Thức tự tin: “Rất ổn các anh ạ! Bà con Lộc Lâm một lòng trung thành với cách mạng. Ngày trước nghe lời Đảng, lời Bác anh dũng đấu tranh bảo vệ quê hương; ngày nay không có người chạy theo hay nghe lời kẻ xấu; bà con chăm lo chí thú làm ăn và xây dựng buôn làng…”.

Tạm biệt Lộc Lâm, chúng tôi mang theo những ánh mắt chứa đầy sự tin tưởng và lạc quan của những người dân Mạ kiên trung. Những ánh mắt ấy thể hiện biết bao điều ý nghĩa, như thông điệp nói thay tấm lòng của đồng bào nơi mảnh đất xa xôi giữa rừng núi Tây Nguyên luôn giữ vẹn truyền thống trung trinh với Đảng, với cách mạng và nguyện trọn đời nghe theo lời dạy thiêng liêng, cao quý của Bác Hồ. Những ngày tháng Tư lịch sử giữa núi rừng Lộc Lâm, không chỉ có cờ hoa rực rỡ đón chào ngày lễ lớn mà còn là dòng chảy tự hào khi ký ức hiện về một thời oanh liệt. Ngày ấy, giữa những cánh rừng cổ sinh, với vũ khí thô sơ, những con người kiên trung đã bám trụ buôn làng, bền bỉ chiến đấu, hy sinh biết bao xương máu vì độc lập, tự do của Tổ quốc thân yêu!...