Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV

Phát huy trí tuệ toàn dân trong sửa đổi Hiến pháp

Ngay sau phiên khai mạc sáng 5/5, chiều cùng ngày, tại Nhà Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Chủ tịch Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 (gọi tắt là Ủy ban dự thảo sửa đổi Hiến pháp) đã chủ trì Phiên họp thứ nhất của Ủy ban để triển khai nhiều nhiệm vụ khẩn trương, cùng lúc, song vẫn bảo đảm trình tự theo quy định.
Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 biểu quyết thông qua các văn bản về Dự thảo Nghị quyết tại Phiên họp thứ nhất. (Ảnh VPQH)
Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 biểu quyết thông qua các văn bản về Dự thảo Nghị quyết tại Phiên họp thứ nhất. (Ảnh VPQH)

Ngay sau đó, ngày 6/5, đồng loạt trên các phương tiện thông tin đại chúng, toàn văn Dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013 được đăng tải, bắt đầu lấy ý kiến rộng rãi các tầng lớp nhân dân trong 30 ngày.

Đọc dự thảo nghị quyết sửa đổi Hiến pháp ngay trên điện thoại thông minh, chủ động trao đổi với các đồng chí trong Chi ủy, bà Trương Thị Thoa - Bí thư Chi bộ, Tổ trưởng Tổ dân phố 11, phường Quang Trung (Hà Đông, Hà Nội) cho biết, “Trung ương thần tốc như thế, ở địa phương không thể chần chừ”. “Chúng tôi cũng khá lớn tuổi rồi, nhưng với việc chung thì vẫn cứ hăng hái. Chủ động nắm bắt thông tin sớm, để khi phường có hướng dẫn là triển khai tổ chức lấy ý kiến nhân dân ngay” - bà Thoa vừa mở ứng dụng điện tử VneID để cập nhật thông tin vừa chia sẻ.

Với các đại biểu Quốc hội, đây đúng là “kỳ họp lịch sử, quyết định các vấn đề lịch sử”. Trao đổi nhanh với phóng viên Nhân Dân cuối tuần bên hành lang phòng họp Diên Hồng, vì còn phải dành thời gian nghiên cứu tài liệu, đại biểu Quốc hội Vũ Hồng Luyến cho biết: “Khối lượng tài liệu gửi đến các đại biểu kỳ này rất lớn, lại toàn vấn đề hệ trọng, chúng tôi phải tập trung lắm”. Vị đại biểu của cử tri Hưng Yên này nhấn mạnh, trước mắt, cần tuyên truyền sâu rộng, động viên sự tham gia tích cực của các tầng lớp nhân dân, cán bộ, đảng viên, các chuyên gia, nhà khoa học và toàn hệ thống chính trị, tạo thành những đợt sinh hoạt chính trị, phong trào thi đua yêu nước, có trách nhiệm với đất nước, dân tộc trong việc sửa đổi Hiến pháp năm 2013. Một trong những giải pháp là, ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin trong lấy ý kiến Nhân dân như tinh thần chỉ đạo của đồng chí Chủ tịch Quốc hội.

Nhiều đại biểu Quốc hội cũng bày tỏ ý kiến nhất trí cao với các nội dung do Thường trực Ủy ban dự thảo sửa đổi Hiến pháp chuẩn bị và cho rằng, nội dung các văn bản đã bảo đảm yêu cầu theo quy định, có sự đổi mới rõ rệt trong tư duy, phương pháp, cách làm trên cơ sở rõ việc, rõ tiến độ, rõ vai trò, rõ trách nhiệm, rõ cơ chế chủ trì, phối hợp. Tại phiên họp thứ nhất, 100% thành viên Ủy ban tham dự đã biểu quyết thông qua sáu văn bản thuộc thẩm quyền, trách nhiệm của Ủy ban dự thảo sửa đổi Hiến pháp.

Theo Tờ trình tóm tắt của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, định hướng nội dung sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp lần này có hai nhóm nội dung trọng tâm: (1) Các quy định liên quan đến Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội; (2) Các quy định tại Chương IX để thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp; đồng thời, có quy định chuyển tiếp để bảo đảm chính quyền địa phương hoạt động thông suốt, không gián đoạn, phù hợp với lộ trình thực hiện sắp xếp, sáp nhập các đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã, không tổ chức cấp huyện.

Do định hướng phạm vi sửa đổi, bổ sung Hiến pháp lần này mang tính giới hạn, dự kiến chỉ liên quan đến khoảng 8/120 điều của Hiến pháp năm 2013, nên Quốc hội xác định hình thức văn bản để sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp lần này là Nghị quyết của Quốc hội. ​Đại biểu Quốc hội Trần Hoàng Ngân (Thành phố Hồ Chí Minh) lý giải: Mục đích, yêu cầu của việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 lần này nhằm thể chế hóa kịp thời chủ trương của Đảng về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh, gọn, mạnh, hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả; tạo cơ sở hiến định cho việc sắp xếp cơ quan của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội, các hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ, hoàn thiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp theo hướng gần dân, sát dân, phục vụ Nhân dân tốt hơn. “Hoàn thiện các văn bản pháp luật để cụ thể hóa, hướng dẫn thi hành các quy định mới của Hiến pháp là công việc cần được ưu tiên hàng đầu, phải đi trước một bước tạo nền tảng pháp lý cho việc sắp xếp bộ máy của hệ thống chính trị”, đại biểu Trần Hoàng Ngân nhấn mạnh.

Nhiều ý kiến cử tri mong mỏi, nhân đợt các cơ quan, tổ chức, địa phương lấy kiến toàn dân góp ý vào dự thảo sửa đổi Hiến pháp lần này, để phát huy trí tuệ tập thể cũng nên tranh thủ lấy ý kiến nhân dân về việc triển khai, thực hiện Nghị quyết. Chẳng hạn như, nhân đợt sinh hoạt chính trị sâu rộng này, các địa phương có thể lấy ý kiến người dân về việc sáp nhập xã, phường, sẽ đặt tên và cơ chế vận hành thế nào cho phù hợp? Mong mỏi của người dân về việc sử dụng không gian, trụ sở dôi dư trên địa bàn sau sáp nhập ra sao? Người dân cũng có thể hiến kế về tổ chức công đoàn, các hội, đoàn thể trực thuộc Mặt trận tổ quốc cấp cơ sở sao cho hoạt động thực chất và hiệu quả, bảo đảm vai trò thực hiện, giám sát và thụ hưởng của nhân dân đã được hiến định. Trình bày

Tờ trình sáng 7/5, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định, Phó Chủ tịch Ủy ban dự thảo sửa đổi Hiến pháp, nhấn mạnh: Trên cơ sở ý kiến góp ý của nhân dân, các ngành, các cấp và ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội, Ủy ban và các cơ quan, tổ chức liên quan sẽ nghiên cứu tiếp thu, hoàn thiện dự thảo Nghị quyết để báo cáo Quốc hội thảo luận, cho ý kiến, sau đó sẽ tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết và trình Quốc hội xem xét, thông qua tại phiên họp ngày 24/6 (có hiệu lực từ ngày 1/7/2025) theo đúng Chương trình kỳ họp đã được Quốc hội thông qua. Kỳ họp Quốc hội lần này sẽ làm việc trong 37 ngày, chia thành 2 đợt, để xem xét, thảo luận và quyết định khối lượng công việc được cho là lớn nhất của các kỳ họp Quốc hội từ trước đến nay, với nhiều nội dung đặc biệt quan trọng trên tất cả các lĩnh vực: lập hiến - lập pháp, giám sát tối cao và quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước.

Phát biểu tại tổ, trước khi lên đường công du quốc tế, Tổng Bí thư Tô Lâm lưu ý việc sửa đổi một số nội dung của Hiến pháp phải bảo đảm quy trình theo quy định, lắng nghe tối đa ý kiến của nhân dân. “Nếu có thể chúng ta sẽ sửa đổi Hiến pháp một cách căn bản, nhưng chắc phải đến kỳ đại hội sau mới tính đến việc đó. Khi đó chúng ta sẽ tính toán, xem xét bổ sung một cương lĩnh phát triển đất nước để có tầm nhìn dài hơn”, Tổng Bí thư nêu rõ.