Có thể nói, chất lượng nguồn lực biểu hiện ở hàm lượng trí tuệ, trong đó phải kể tới những người lao động có học vấn và kiến thức, có tay nghề thành thạo, có phẩm chất tốt đẹp, được đào tạo, bồi dưỡng và phát huy bởi một nền giáo dục tiên tiến gắn liền với một nền khoa học, công nghệ hiện đại. Sở dĩ ngày nay người ta thường nói đến tính vô tận, tính không bị cạn kiệt của nguồn lực con người chính là nói tới yếu tố trí tuệ. Trí tuệ của con người ngày càng phát triển và có tác động mạnh mẽ nhất đối với sự tiến bộ và phát triển xã hội.
Nhiều nhà khoa học đã lưu ý các nhà nghiên cứu khoa học và hoạch định chính sách về sự cần thiết phải phân biệt rõ ràng giữa khái niệm 'tuổi trẻ' với 'nguồn nhân lực trẻ', 'hai khái niệm này không đồng nhất mặc dù chúng có nhiều điểm tương đồng'. Bởi lẽ, tuổi trẻ mới chỉ là một phần, một điều kiện tự nhiên của nguồn nhân lực; và để trở thành nguồn nhân lực, tuổi trẻ đó phải được đào tạo về chuyên môn nghề nghiệp, về phẩm chất chính trị và các yêu cầu khác để có thể sẵn sàng tham gia vào các lĩnh vực hoạt động kinh tế - xã hội khi đất nước có yêu cầu.
Ðại hội Ðảng lần thứ XI đã khẳng định việc 'phát triển nhanh nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao' là một trong ba khâu đột phá quan trọng trong chiến lược phát triển. Ðể thực hiện được điều đó Ðại hội cũng khẳng định chúng ta phải: 'Làm tốt công tác giáo dục chính trị tư tưởng, truyền thống, lý tưởng, đạo đức và lối sống, tạo điều kiện học tập, lao động, giải trí, phát triển thể lực, trí tuệ cho thế hệ trẻ; khuyến khích, cổ vũ thanh niên nuôi dưỡng ước mơ, hoài bão lớn, xung kích, sáng tạo, làm chủ khoa học, công nghệ hiện đại; hình thành một lớp thanh niên ưu tú trên mọi lĩnh vực, kế tục trung thành và xuất sắc sự nghiệp cách mạng của Ðảng'1. Ðây là những định hướng quan trọng trong việc phát triển nguồn nhân lực trẻ trong tương lai.
Quá trình đổi mới, đẩy mạnh CNH, HÐH cùng với sự lãnh đạo sâu sát của Ðảng, sự quan tâm của Nhà nước, của các cấp, các ngành và của toàn xã hội đối với thanh niên đã tạo ra những điều kiện thuận lợi để họ có điều kiện cống hiến và trưởng thành. Bên cạnh đó, sự ổn định về chính trị - xã hội của nước ta cũng đã tạo ra môi trường và cơ hội lớn cho thanh niên phát huy vai trò, sức mạnh của mình trong nước và trên trường quốc tế.
Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội với mục tiêu đẩy mạnh công nghiệp hóa hiện đại hóa theo định hướng XHCN, xây dựng nền tảng để đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành một nước công nghiệp, đã đặt ra những đòi hỏi rất lớn ở thanh niên. Thanh niên phải có trình độ học vấn, trình độ, chuyên môn, nghề nghiệp rất cao thì mới thực hiện được những nhiệm vụ của công cuộc công nghiệp hóa hiện đại hóa, hội nhập quốc tế và xây dựng nền kinh tế tri thức.
Cơ chế kinh tế thị trường bên cạnh mặt mạnh đã được khẳng định, mặt trái của nó luôn tác động không nhỏ đến xã hội nói chung và thanh niên với tư cách là nguồn nhân lực trẻ nói riêng. Vì vậy thanh niên phải vượt qua những thách thức về lối sống và nhân cách để giữ vững được đạo đức, lý tưởng trong sạch, có bản lĩnh vững vàng trước những cám giỗ vật chất của đời thường. Ðây cũng là một thách thức không nhỏ đối với thanh thiếu niên .
Các chính sách đối với thế hệ trẻ đang ngày càng được hoàn thiện theo xu hướng cụ thể và sát thực hơn, đáp ứng ngày càng cao những nhu cầu và đòi hỏi của chính thanh, thiếu niên. Việc chỉ đạo và phân công trách nhiệm đối với công tác chăm sóc, giáo dục bồi dưỡng thanh, thiếu niên được thể chế hóa rõ ràng hơn nhằm tập hợp mọi nguồn lực của xã hội cho công tác quan trọng này. Luật pháp trong vấn đề thanh niên, đặc biệt là Luật Thanh niên được triển khai, đã tạo cơ sở pháp lý cần thiết cho các hoạt động tự giác và chủ động của thanh, thiếu niên trong đời sống hằng ngày.
Ngoài việc nâng cao về mặt bằng dân trí chung của xã hội, những thanh, thiếu niên có năng lực tư duy, có trí thông minh và say mê lao động sáng tạo sẽ có điều kiện để vượt lên trước. Xã hội luôn trông đợi và tạo điều kiện cho lực lượng thanh niên tiên tiến này phát huy hết năng lực của mình. Chính sách phát hiện, bồi dưỡng và sử dụng tốt lực lượng thanh niên tiên tiến và có tài năng nói trên sẽ tạo điều kiện để trong những năm tới, đất nước ta có thể xuất hiện nhiều nhân tài mới, có uy tín không chỉ trong nước mà còn cả ở khu vực và trên thế giới.
Có thể nói trong những điều kiện được chăm sóc và bồi dưỡng tốt, giai đoạn phát triển của những năm tới đây sẽ là giai đoạn phát triển mạnh của những tài năng trẻ. Những tài năng này sẽ xuất hiện trước tiên ở những lĩnh vực kinh tế và khoa học kỹ thuật mũi nhọn có điều kiện phát triển nhất, sau đó sẽ được mở rộng ra những lĩnh vực quan trọng khác và sau cùng là ra toàn xã hội. Xã hội tạo điều kiện để các nhân tài trẻ xuất hiện và đến lượt mình những nhân tài trẻ tuổi này lại đóng góp tích cực vào sự phát triển tiến bộ của xã hội.
Những thành tựu của công cuộc đổi mới, xây dựng và phát triển đất nước mà thanh niên là lực lượng tham gia nòng cốt đã khiến cho chính thanh niên ngày càng nhận thức rõ hơn về tương lai và tiền đồ của đất nước và của bản thân. Nhận thức chính trị của thanh niên được nâng cao, sẽ giúp họ tiếp tục duy trì tinh thần chủ động và tích cực trong việc bảo vệ và xây dựng đất nước, bảo vệ những thành quả cách mạng mà các thế hệ trước mang lại.
Nếu những nghiên cứu gần đây đã cho thấy tỷ lệ thanh niên tích cực phấn đấu để gia nhập Ðoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và Ðảng Cộng sản Việt Nam ngày càng cao thì trong những năm tới đây tỷ lệ này cũng sẽ tiếp tục được duy trì. Thanh niên vẫn sẽ có mặt với tinh thần xung kích cách mạng và bản lĩnh chính trị vững vàng ở khắp những lĩnh vực hoạt động mũi nhọn của sự nghiệp công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước. Họ sẽ tiếp tục là lực lượng chủ yếu trên mặt trận bảo vệ an ninh chính trị, trật tự và an toàn xã hội. Với tinh thần tích cực, quên mình của những người tình nguyện, họ cũng xuất hiện ở những nơi khó khăn gian khổ, những vùng nghèo đói, văn hóa xã hội còn chậm phát triển, những xóm, bản xa xôi hẻo lánh, để lao động, sản xuất, giúp đỡ mọi người.
Sự tham gia tích cực của thanh niên trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước cho phép chúng ta tin tưởng rằng, thế hệ trẻ nước ta sẽ có đủ khả năng và bản lĩnh chính trị để đảm đương những nhiệm vụ lịch sử quan trọng trong thời kỳ mới.
.......................................
1 Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Ðảng khóa X, tại Ðại hội XI của Ðảng.
