Đó là những khoảnh khắc của ký ức, khi ông cầm súng anh dũng đánh giặc, bà tảo tần với gánh cháo đêm băng cánh đồng làng nuôi các con. Cũng có thể là khi cha mẹ ngược xuôi tháng ngày sơ tán tránh đạn bom, những bữa bo bo, cơm độn sắn, mì nhường đám trẻ miếng ngon duy nhất. Từng mảnh quá khứ vẫn luôn ở đó, trong mỗi người, mỗi gia đình, có lúc chìm sâu, có lúc hội tụ thấm thía thành lời kể của non sông, đất nước như trong những ngày dịp kỷ niệm 30/4 này.
Tròn 50 năm Ngày bắc-nam thống nhất, nước non liền một dải. So chiều dài hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước của dân tộc, nửa thế kỷ ấy không dài. Nhưng đó là nửa thế kỷ lớn lao kỳ vĩ, chứng kiến sự vươn lên từ tro tàn chiến tranh của một dân tộc kiên cường. Năm 1975, khi tiếng súng ngừng vang, khắp nơi là dấu tích mưa bom, bão đạn. Kinh tế kiệt quệ, lạm phát phi mã, 90% dân số sống dưới mức nghèo.
Chính sách Đổi mới năm 1986 là bước ngoặt. Việt Nam chuyển từ kinh tế kế hoạch hóa sang kinh tế thị trường, mở cửa hội nhập. Chỉ trong ba thập kỷ, GDP bình quân đầu người tăng từ 230 USD (năm 1990) lên 4.300 USD (năm 2024). Quy mô nền kinh tế vượt ngưỡng 430 tỷ USD, bước vào nhóm các nước trung bình cao. Thành phố Hồ Chí Minh hiện là trung tâm tài chính tốp đầu Đông Nam Á, còn Thủ đô Hà Nội thay da đổi thịt với những tòa nhà chọc trời và metro. Đà Nẵng, Huế, Cần Thơ, những chiến trường nay là điểm đến du lịch toàn cầu. Công nghiệp, xuất khẩu tăng trưởng mạnh, nông thôn mới khang trang, sạch sẽ.
Thành tựu không chỉ là kinh tế. Tỷ lệ mù chữ cả nước từ 20% năm 1975 đã giảm xuống dưới 3% năm 2025. Tuổi thọ trung bình của người dân cả nước đạt 73,6 tuổi, riêng Thành phố Hồ Chí Minh là 76,2 tuổi, ngang tầm các nước phát triển. An sinh xã hội được bảo đảm, đời sống người dân được quan tâm cải thiện trên tinh thần “không để ai bị bỏ lại phía sau”.
Những đôi tay cầm súng năm xưa dựng xây đất nước. Và khi những đôi tay ấy in hằn những đường gân, lấm tấm vết đồi mồi, lại có những đôi tay phơi phới thanh xuân nối tiếp. Từ những chiếc radio chờ tin thống nhất, nay chuyện thường ngày là smartphone, ô-tô điện, internet vạn vật, trí tuệ nhân tạo… Sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc không chỉ phát huy trong phạm vi quốc gia, mà đã quy tụ tất cả những người con chung dòng máu Lạc Hồng khắp nơi, như chân lý bất hủ của Bác Hồ vĩ đại: “Nước Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một”.
Dòng thời gian chảy trôi không ngừng. Những nhân chứng lịch sử xưa người còn, người mất. Thế hệ hôm nay đã là “Gen Z, Gen Alpha”, mang trong mình khát vọng đổi mới sáng tạo của những người trẻ. Qua bao nhiêu năm nữa, giá trị của hòa bình, thống nhất được đánh đổi bằng xương máu cha ông sẽ vẫn mãi được nhắc nhớ bằng những câu chuyện “ngày xưa…”. Để từ đó, những lời kể thầm thì cộng hưởng thành khúc tráng ca Tổ quốc, nuôi dưỡng suối nguồn biết ơn, trân trọng, tự hào và trở thành động lực, hành trang cho chúng ta đoàn kết, nỗ lực vững bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình.