1/Dù có những ưu điểm vượt trội của các phương tiện truyền thông hiện đại, việc đọc sách vẫn mang lại những lợi ích đặc biệt mà các hình thức khác không thể thay thế.
Trước hết, việc đọc sách có một lợi thế quan trọng trong việc giúp não bộ tiếp nhận thông tin chậm rãi và có sự phân tích, xử lý sâu sắc hơn. So với video hay âm thanh, khi đọc sách, não cần phải nỗ lực để hình dung và ghi nhớ thông tin. Quá trình này không chỉ giúp tăng khả năng lưu trữ và xử lý thông tin, mà còn hình thành các liên kết thần kinh mới, nâng cao khả năng tư duy và ghi nhớ lâu dài. Điều này có nghĩa là, mặc dù video và âm thanh có thể tiện lợi hơn trong việc tiếp cận thông tin nhanh chóng nhưng sự quá tải thông tin từ các phương tiện này khiến não bộ phải tự động loại bỏ bớt những dữ liệu không cần thiết để bảo vệ mình khỏi sự quá tải.
Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ, các phương tiện truyền tải thông tin khác như video, âm thanh, và phần mềm đang ngày càng trở nên phổ biến và hiệu quả. Một bức tranh có thể truyền tải thông tin nhanh chóng và dễ hiểu hơn hàng nghìn từ ngữ trong sách. Những video giáo dục, các podcast, hay thậm chí các phần mềm tương tác có thể giúp chúng ta học hỏi và tiếp thu kiến thức nhanh chóng, ở một vài phương diện thậm chí hiệu quả hơn cả sách giấy. Vì vậy, một số người nghĩ rằng việc coi sách giấy là “tinh hoa” là một quan niệm cần phải nhìn nhận lại trong bối cảnh hiện đại. Các phương tiện truyền thông khác, đặc biệt là trong kỷ nguyên số ngày nay, cung cấp nhiều cách thức tiếp thu thông tin đa dạng và phù hợp với nhu cầu của mỗi người. Dù rằng đọc sách vẫn là một phương tiện vô cùng quan trọng trong việc phát triển bản thân nhưng không phải là con đường duy nhất. Kiến thức có thể được tiếp thu qua nhiều cách khác nhau, từ việc học qua trải nghiệm thực tế, qua các cuộc trò chuyện, cho đến việc sử dụng các công nghệ hiện đại như video, podcast hay phần mềm… Tuy nhiên, sách vẫn đóng vai trò quan trọng trong việc mở rộng tầm nhìn, cung cấp những góc nhìn mới và giúp chúng ta hiểu sâu hơn về thế giới. Vậy chúng ta cần đọc sách hay kết hợp việc đọc sách như thế nào để đạt hiệu quả cao nhất?
Cần thiết lập một cái nhìn cân bằng và hòa trộn giữa sách truyền thống và các phương tiện hiện đại. Chúng ta không nên tách biệt và đối lập hai hình thức này mà thay vào đó là sự kết hợp hài hòa giữa chúng.
2/Tôi chú ý quan điểm của các nhà giáo dục theo hướng vừa đọc hiểu, vừa đọc sâu từ sách, vừa đọc bao quát từ phương tiện nghe nhìn đã ra đời. Điều này cho thấy một cách tiếp cận linh hoạt trong việc kết hợp giữa đọc sách và các phương tiện truyền thông hiện đại. Việc chuyển dịch linh hoạt giữa hai cách đọc, lấy chúng bổ trợ cho nhau để hấp thụ thông tin toàn diện, là phương án tối ưu trong thời đại số hóa ngày nay. Dù có cố gắng phòng thủ thế nào, con người khó có thể quay về cách đọc sách xưa cũ một cách hoàn toàn nữa. Tuy nhiên, nhìn từ khía cạnh lạc quan, internet mang lại cơ hội để con người đọc không chỉ bằng chữ, mà còn bằng hình ảnh, âm thanh; tiếp nhận kiến thức không chỉ bằng mắt, mà bằng cả tai. Do đó, việc kết hợp linh hoạt giữa đọc sâu từ sách và đọc bao quát từ các phương tiện nghe nhìn là một chiến lược giáo dục hiệu quả trong thời đại số. Lấy thí dụ rằng đọc sách truyền thống giúp chúng ta rèn luyện khả năng tập trung, mở rộng vốn từ vựng và phát triển tư duy logic. Trong khi đó, các phương tiện nghe nhìn như video, podcast và ứng dụng tương tác cung cấp thông tin một cách sinh động, trực quan, kích thích sự hứng thú và tò mò của người lớn lẫn trẻ nhỏ. Việc kết hợp hai phương pháp này cho phép chúng ta tiếp cận kiến thức từ nhiều góc độ khác nhau, từ đó nâng cao hiệu quả học tập. Phương pháp này giúp con người phát triển toàn diện về kiến thức, kỹ năng, chuẩn bị cho chúng ta khả năng thích nghi với môi trường học tập và làm việc đa dạng trong hiện tại và tương lai.
Điều cần thiết là chúng ta phải nhìn nhận lại vai trò của sách trong một thế giới đầy những phương tiện truyền thông hiện đại. Thế giới ngày nay không thể thiếu các phương tiện như video, podcast, và mạng xã hội, nhưng đồng thời chúng ta cũng cần duy trì thói quen đọc sách để phát triển tư duy sâu sắc hơn. Do đó, việc kết hợp hài hòa giữa việc đọc sách và sử dụng các phương tiện truyền thông hiện đại sẽ là phương án tối ưu để nâng cao hiệu quả tiếp cận tri thức, là sự thích nghi và phát triển bản thân trong thế giới hiện đại.
