Mở rộng đối tượng và thời gian giảm thuế VAT

Ngoài các hàng hóa, dịch vụ giảm thuế 2% được giữ nguyên theo Nghị quyết số 43, Bộ Tài chính đề xuất mở rộng thêm với các trường hợp là sản phẩm, dịch vụ công nghệ thông tin, sản phẩm từ kim loại đúc sẵn; than cốc, dầu mỏ tinh chế, sản phẩm hóa, than ở khâu nhập khẩu và than bán ra ở khâu kinh doanh thương mại; và xăng, dầu.

Tâm lý lạc quan

Thường xuyên đi làm bằng xe máy, chị Phạm Hồng Hạnh (Cầu Giấy, Hà Nội) chia sẻ, cùng với nhiều mặt hàng thiết yếu, nếu xăng, dầu được giảm thuế 2% VAT sẽ giúp gia đình tiết kiệm được một khoản chi phí. Bởi, khi giá xăng dầu giảm, chi phí vận chuyển hàng hóa giảm theo, góp phần làm giảm giá thành sản phẩm và kích thích tiêu dùng. "Trong một lần mua sắm thì số tiền đó không quá lớn. Song, nếu cộng dồn các lần lại, tôi tiết kiệm được một khoản tiền đáng kể".

Trong lĩnh vực dệt may, ông Thân Đức Việt, Tổng Giám đốc Tổng công ty CP May 10 đánh giá, nhờ giảm thuế VAT 2%, doanh nghiệp có điều kiện cơ cấu lại sản xuất, giảm chi phí nguyên vật liệu, tăng năng suất lao động. Tuy vậy, các đơn hàng mới chỉ hồi phục về lượng, chưa có hồi phục về giá do lạm phát trên thế giới dù đã giảm nhưng vẫn ở mức cao.

Vì vậy, việc đề xuất kéo dài chính sách này đến hết năm 2026, đặc biệt mở rộng sang nhóm hàng hóa thiết yếu như xăng, dầu – vốn có tác động lan tỏa đến hầu hết các lĩnh vực kinh tế sẽ giúp doanh nghiệp giảm chi phí đầu vào giúp giảm giá thành, giúp sức tiêu thụ mạnh hơn. “Nếu chúng ta kéo dài chính sách này thì sẽ tăng tiêu dùng trong nước, giảm chi phí cho doanh nghiệp, từ đó giúp hỗ trợ phần nào tăng trưởng”.

Chưa từng nằm trong các ngành nghề được giảm VAT, ông Lại Hoàng Dương, Giám đốc Công ty CP Truyền thông và Máy tính Thánh Gióng cho rằng, trong kỳ xem xét lần này, cơ quan soạn thảo đã cân nhắc mở rộng đối tượng được áp dụng. Công nghệ thông tin là ngành có nhiều đóng góp trong chuỗi sản xuất của nhiều lĩnh vực, rất đáng để cân nhắc. "Giảm thuế cũng là nguồn vốn quan trọng giúp tiết kiệm chi phí vốn hay chi phí lãi vay. Đây là động lực để doanh nghiệp đẩy mạnh sản xuất, kinh doanh”.

Chính sách giảm thuế VAT được thực hiện từ 2022 đến nay, nhằm hỗ trợ người dân, doanh nghiệp phục hồi sau dịch Covid-19. Ba năm qua, giá trị khoản hỗ trợ từ chính sách này lên tới 123.800 tỷ đồng. Năm 2025 là năm thứ tư, Quốc hội, Chính phủ quyết định giảm thuế VAT hỗ trợ nền kinh tế. Theo Bộ Tài chính, việc gia hạn chính sách đến giữa năm 2025 có thể làm giảm thu ngân sách khoảng 25.000 tỷ đồng, tương đương 4.175 tỷ đồng mỗi tháng. Riêng 2 tháng đầu năm nay, số thuế VAT được giảm ước khoảng 8.300 tỷ đồng.

Bù đắp khoản hụt thu

Khi so sánh giai đoạn trước và sau dịch Covid-19, đặc biệt là từ 2022 đến nay, TS Nguyễn Quốc Việt, chuyên gia kinh tế cho rằng, nguồn thu ngân sách không những không giảm mà xét về giá trị tuyệt đối là tăng, do việc giảm thuế VAT cũng củng cố lòng tin của người dân, doanh nghiệp từ đó thúc đẩy tiêu dùng.

Cụ thể, năm 2022, việc giảm thuế VAT đã hỗ trợ doanh nghiệp và người dân khoảng 51,4 nghìn tỷ đồng, góp phần kích cầu tiêu dùng, đưa tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng năm 2022 tăng 19,8% so với năm 2021. Năm 2023, chính sách này đã hỗ trợ doanh nghiệp và người dân khoảng 23,4 nghìn tỷ đồng, giúp tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tăng 9,6% so với năm 2022. Năm 2024, chính sách cũng đã hỗ trợ doanh nghiệp và người dân khoảng 49 nghìn tỷ đồng. Tính chung năm 2024, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tăng 9,0% so với năm 2023.

Vì vậy, trong bối cảnh kinh tế thế giới vẫn còn bất ổn khó dự đoán, trong nước sức mua dù phục hồi nhưng vẫn chưa như kỳ vọng, ban soạn thảo có thể cân nhắc phương án giảm thuế VAT cho tất cả các loại hàng hóa, dịch vụ.

Theo Bộ Tài chính, việc giảm thuế VAT tuy làm giảm nguồn thu ngân sách nhà nước (NSNN) nhưng góp phần kích thích sản xuất, thúc đẩy hoạt động kinh doanh và tạo thêm nguồn thu cho NSNN. Nhằm bù đắp khoản hụt thu do chính sách này, Chính phủ đã tập trung chỉ đạo các bộ, cơ quan T.Ư và địa phương triển khai các giải pháp đồng bộ. Trước tiên, Chính phủ chú trọng thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp tài khóa nhằm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và người dân.

Bên cạnh đó, công tác thu NSNN được thực hiện quyết liệt với việc tăng cường quản lý, thanh tra, kiểm tra và cải cách thủ tục hành chính. Chính phủ cũng đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý thuế, như hóa đơn điện tử, cổng thông tin điện tử dành cho nhà cung cấp nước ngoài, nâng cấp công cụ kê khai thuế cho hộ kinh doanh cá thể nhằm bảo đảm vận hành hiệu quả. Việc mở rộng triển khai hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền trong các ngành dịch vụ như ăn uống, nhà hàng, khách sạn theo chuỗi, kinh doanh xăng dầu, vàng cũng được chú trọng nhằm tăng cường thu nộp ngân sách.

Ngoài ra, Chính phủ ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và cơ sở dữ liệu lớn (big data) để hỗ trợ người nộp thuế, quản lý nợ thuế và phân loại hồ sơ hoàn thuế. Với các biện pháp này, Chính phủ đặt mục tiêu thu NSNN năm 2025 cao hơn khoảng 10% so với ước thực hiện năm 2024. Bên cạnh việc tăng thu, Chính phủ cũng thực hiện điều hành chi ngân sách một cách chặt chẽ, tăng cường tiết kiệm và sử dụng hiệu quả các nguồn lực.